Maand: november 2020

Geplaatst op

De levensbeschouwelijke vakken in corona-tijden: hoe zit het met de ondersteuning voor het afstandsonderwijs?

In deze bijdrage ga ik graag in op de suggestie van het inspectieteam van de collega’s islamitische godsdienst, die in hun padlet schrijven dat de padlet “interessant [is] om te kijken over het muurtje en meer te leren over de andere LBV.”

Hoe worden de leraren van de levensbeschouwelijke vakken ondersteund door hun begeleiders, nu zij vaak (gedeeltelijk) moeten overschakelen op afstandsleren. In een eerdere blog heb ik al de moeilijke situatie van de LBV aangekaart: omdat onze vakken vaak klasdoorbrekend zijn, zijn wij de eersten om uit de lessenrooster gewipt te worden en verwezen naar cyberspace. Maar dan moet dat ook kunnen. En een beetje ondersteuning is dan meer dan welkom

Hoe kwijten de erkende instanties zich van die opdracht? Dat kijken we hier na. Uiteraard met een goede meetlat. Daarvoor is gekozen voor een vereenvoudigde rubrick, met een paar criteria die voor de hand lagen:

Is de inhoud van de padlet goed? Is wat er aangeboden wordt, inhoudelijk relevant en is er voldoende levensbeschouwelijk gehalte?

Is het aanbod bruikbaar voor afstandsonderwijs? Een boek of een tijdschrift kan je niet meteen online aanbieden aan je leerlingen, dus moet het gaan om online materiaal, dat dan liefst ook nog didactisch is uitgewerkt.

En ten slotte kijken we ook naar de presentatie. Ziet het er ook een beetje aantrekkelijk uit? Misschien krijgt dit criterium wel te veel gewicht in onze beoordeling. Dat valt te bespreken.

Hier is onze rubrick en de bijhorende punten:

Anglicaans godsdienstonderwijs
De begeleiders van het Anglicaanse godsdienstonderwijs hebben een duidelijke keuze gemaakt: als je hun materiaal opvraagt, krijg je een BBC-pagina te zien van hun Religion and ethics commissioners. De pagina geeft een overzicht van programma’s van de BBC over de verschillende godsdiensten, zoals We Are British Jews, en Muslims Like Us. Het gaat op deze BBC pagina dus niet alleen om programma’s van of over de Church of England. Het gaat dus hier om een snelle en ietwat gemakkelijke oplossing, maar anderzijds is het ook wel een pagina die doorverwijst naar interessante TV- en radioprogramma’s van de BBC. Een didactische uitwerking vinden we niet terug
inhoud, relevantie ★ bruikbaarheid ★ presentatie ★

Islamitisch godsdienstonderwijs
De padlet van islamitische godsdienst is mooi uitgevuld: alles wat een beetje voorhanden was, van leerplan tot info over de erkende instantie, de ILC, de Khan en andere instituten,.. je vindt het hier allemaal. Mààr… er is een pareltje verborgen tussen de andere paneeltjes: de “Corona Life Guide” van Ben Van Acker en Mattias D’ Huyvetter, leraars protestants- evangelische godsdienst en orthodoxe godsdienst, respectievelijk. De gids is erg leuk samengesteld en heel erg bruikbaar. Alleen – opnieuw – bevreemdend: wat doet dit hier bij de islam? Hoe dan ook, met dit documentje in het aanbod zit het goed als het op de sterren aankomt:
Inhoud, relevantie ★ bruikbaarheid ★★ presentatie ★★

Israëlitisch godsdienstonderwijs
Ook hier een mooi gevuld pallet aan padlets met een breed aanbod. Het zou te ver voeren om de verschillende links na te gaan, maar een uitschieter is toch wel de padlet met “Opdrachtvormen LBV – selectie van “Het Didactische Werkvormen Boek”. Hier worden werkvormen voorgesteld die concreet mogelijk zijn voor afstandsleren. Volgens mij is daarmee in hoge mate tegemoet gekomen aan de opdracht die voorlag.
Inhoud, relevantie ★★ bruikbaarheid ★★ presentatie ★★

Niet-confessionele zedenleer
NCZ leraren krijgen ook een vrij ruime sortering van materiaal aangeboden, maar ook zelden met concrete werkvormen. Een interessante site van Prof. Dr. Johan Braeckman bij diens boek “De ongelovige Thomas heeft een punt” bevat helaas een heleboel links die vandaag niet meer werken. Dat wordt voor een stuk wel goedgemaakt in de andere inspiratievelden, waar je toch aan de slag kan met concrete werkvormen, zoals Visible Thinking, een methode voor kunstbeschouwing. Al bij al dus een redelijk aanbod, hoewel ook nu de didactische uitwerking wordt overgelaten aan de gebruiker
Inhoud, relevantie ★★★ bruikbaarheid ★★ presentatie ★★

Orthodox godsdienstonderwijs
Bij een eerste blik op de padlet komen de orthodoxen er bekaaid van af: het is de ‘magerste’ van alle padlets. Maar dan zie je dat de meester zich in de beperking heeft getoond, want er zit een volwaardig online leerpakket tussen. Dit is dus waar je als leraar een vreugdesprongetje voor maakt. Het gaat in de praktijk om een verkenning van de iconen, die zo’n centrale plaats innemen in de orthodoxe devotie. De bundel laat zich zelfstandig doornemen door de leerlingen en eindigt met een aantal vragen en opdrachten, die perfect evalueerbaar zijn.
Weinig – maar wel super bruikbaar.
Inhoud, relevantie ★★ bruikbaarheid ★★★ presentatie ★★

Protestants-evangelisch godsdienstonderwijs
(in opbouw)
Er was op 22/11/2020 nog een aanbod voor het Protestants-evangelisch godsdienstonderwijs.
Inhoud, relevantie |||| bruikbaarheid |||| presentatie ||||

Rooms-katholiek godsdienstonderwijs
En als laatste aanbieder kijken we nog rond bij Thomas voor het aanbod voor de Rooms-katholieke godsdienstleraren. Hier ben ik zelf een lid van de club, dus een zekere vooringenomenheid mag ik niet laten domineren. Opnieuw een goed gevulde padlet, maar… wacht even: dat ken ik al allemaal! Thomas heeft de padlet gevuld met bestaand materiaal, maar zonder er verder ook maar iets mee te doen om het aanbod aan te passen voor online lessen.
Inhoud, relevantie ★ bruikbaarheid ★ presentatie ★★

Moet er een winnaar zijn? Dan hebben we een gedeelde eerste plaats, zoals iedereen kan zien. Maar de echte winnaar is misschien de hele groep, die door corona voor het eerst een initiatief heeft genomen waar er duidelijk van online samenwerking sprake is.

En in die zin moet het vermeld, dat we bij het grasduinen wel opvallend vaak herinnerd werden aan de ILC’s. En dat de verschillende levensbeschouwingen best wel oog blijken te hebben voor wat er “over de muren” gebeurt.

En dat is hoopvol.

Geplaatst op

Een taal leren, maar dan makkelijk

De droom van L.L. Zamenhof – DEEL I

Een lockdown, dat betekent ook meer tijd. Meer tijd om te doen wat je altijd al had willen doen, zoals Proust lezen of een taal leren. Dat laatste is bijna gelukt en de taal die mij al heel lang aantrekkelijk leek om te gaan leren is het Esperanto.

Waarom Esperanto en niet bijvoorbeeld Spaans of Italiaans, talen die bij ons noorderlingen goed in de markt liggen? Omdat Esperanto gemakkelijk te leren zou zijn. De hele grammatica bestaat uit maar 16 regels en er zijn geen uitzonderingen, die gemene addertjes die elke keer de kop opstaken als ik in de klas een zin moest produceren in de Franse les. In de lessen Duits werd het nog erger, waar je de grammatica bij elk examen weer helemaal opnieuw moest instuderen, omdat het met de weinige lesuurtjes die je had voor dat vak, het er nooit ingeoefend kreeg.

Met Esperanto heb je dat allemaal niet. De taal is bedacht door één man, hoewel er nadien wel over een paar zaken is overlegd door andere mensen. Maar in essentie is het allemaal lekker duidelijk. Geen “Der, Die, Das” of “Le” en “La” en “Les”, maar gewoon… “la”. Voor alles. Mannelijk, vrouwelijk, onzijdig, enkelvoud of meervoud… allemaal “la”. Klaar.

Em zo is het met alles. Als je het systeem eenmaal door hebt, moet je alleen nog woordjes leren en ook dat is lekker gemakkelijk, want veruit de meeste woorden ken je al. Esperanto neemt de woorden gewoon over uit andere talen, vooral romaanse, maar ook uit het Duits en het Engels. Alleen krijgt ieder zelfstandig naamwoord een “o” aan het eind, dus een mango blijft een “mango”, maar een “pomme” (appel) wordt een pomo en een aardappel is dan een terpomo. Want dat had Zamenhof goed gezien bij andere talen: woorden combineren en voor- en achtervoegsels gebruiken, dat is handig.

Pregi is bijvoorbeeld bidden en een kerk is pregejo. “ej-” is de plek waar het gebeurt. Dus als lerni leren betekent, dan kan je raden hoe je “school” zegt in het Esperanto: lernejo.

Daarmee is nog niet duidelijk, waarom Esperanto een plek verdient in deze blog over godsdienstonderwijs, maar in een volgend deeltje wordt dat duidelijk. Dr. Esperanto, het pseudoniem dat de bescheiden Zamenhof voor zichzelf bedacht, wilde veel meer dan een taal creëren waarmee mensen in heel de wereld gemakkelijk met elkaar konden gaan communiceren, hij wilde nog veel meer.

Geplaatst op

Opmerkelijke feedback

Er loopt al een tijdje een online bevraging, Teacher Tapp, met een paar vraagjes die je in minder dan een minuut kan beantwoorden. Dus wat mij betreft veel beter dan de lange vragenlijsten van veel wetenschappelijke onderzoeken.

Deze antwoorden had men blijkbaar niet verwacht. Dat zie je als ze “opmerkelijk” of “opvallend” genoemd worden. Heel weinig onderwijzenden vinden dus dat hun stem meetelt in het onderwijsbeleid. En dat stemt helemaal overeen met de geluiden in een echte leraarskamer. De toon die je daar hoort gebruiken als het over het bestuur of het beleid gaat, is precies wat hier blijkt uit het antwoord op het vraagje. Nader onderzoek zou allicht uitwijzen, dat er ook een aantal directeuren en middenkaders aan Teacher Tapp meedoen. Anders was het resultaat waarschijnlijk nog extremer geweest.

Het onderwijs is inderdaad een sector waar de democratisering nog het minst is doorgedrongen. Vaak is de directie vervuld van een hooggestemd “verlicht despotisme” dat alleen maar lof wil horen en kregelig bij een afwijkende mening.
Bovendien is het onderwijs in Vlaanderen ook nog helemaal hiërarchisch georganiseerd. En dat is de afgelopen decennia alleen maar erger geworden. Ooit had je gewoon de directie – en dat was het onaantastbaar gezag, vaak in de persoon van een eerbiedwaardige geestelijke. Dan werd het nog erger, zowel naar boven als naar beneden: de scholengroepen kwamen er, met over-directeuren die hun stempel zijn gaan drukken vanuit de eigen grote inzichten. Vaak zijn het mensen die Je na verloop van tijd liever niet meer voor de klas had staan en die dan met het Peter-principe maar netjes weggepromoveerd zijn. Maar in plaats van zich in stilte bezig te houden, komen deze mensen vaak wel terug – en hoe! Zij handelen vanuit hun helikopterzicht als absolute despootjes, vaak ook nog eens geholpen door het dunning-krugereffect.

Ook naar beneden toe kreeg de directeur ondersteuning van een stevig middenkader van coördinatoren en wat dies meer zij. Ook hier weer een bedrijvigheid met een inflatie aan directieven naar beneden toe. En aan de basis heeft iedereen het druk met de eigen klassen en de eigen vakken en doet iedereen haar best, want voor je het weet is die coördinator straks de directeur en de directeur… je snapt het al.
Moeten vast benoemde leraren sneller ontslagen kunnen worden? Natuurlijk. De rotte appels moeten er uit. Maar tegelijk moet de hele hiërarchie met veel te veel bazen, herdacht worden. Verkies een directeur voor een bepaalde termijn, en hervorm de scholengemeenschappen tot netwerken met veel minder overhead kosten. Want wat we leren op nationaal vlak – dat de bevoegdheden versnipperd zijn en de structuren niet werken – zien we ook in de scholen, waar de woekerende structuren intussen een rem zijn op de ontwikkeling van de school. Performante, niet te kleine, maar ook niet te grote scholen met een eenheid van commando waar de mensen achter staan: dat hebben we nodig.

Geplaatst op

Als je geboren was in 1900

Een doordenker voor ons in deze moeilijke tijden.

Imagine you were born in 1900

Een montage die toevallig voorbijkwam, met een leuke Indiase commentaarstem. Mijn eigen grootvader is geboren in 1901, dus heel dicht bij. Dat wil ook zeggen dat de fictieve persoon van dit filmpje de overgrootvader zou kunnen zijn van mijn leerlingen.

Op KlasCement vond iemand het jammer dat er geen ondertitels zijn. Ik heb de tekst in het Nederlands vertaald. Het is goed te doen om het opnieuw in te spreken.

Hier is mijn vertaling:

Stel je voor dat je in 1900 werd geboren. Als je 14 bent, begint de Eerste Wereldoorlog. Die eindigt als je 18 bent met 22 miljoen doden.  Kort daarna komt een wereldwijde pandemie, de Spaanse griep, waarbij 50 miljoen mensen om het leven komen. En je leeft en bent 20 jaar.  Als je 29 bent, overleef je de wereldwijde economische crisis die begon met de ineenstorting van de beurs van New York, wat inflatie, werkloosheid en hongersnood veroorzaakte.  Als je 33 jaar bent, komen de nazi’s aan de macht.  Als je 39 bent, begint de Tweede Wereldoorlog, die eindigt als je 44 jaar oud bent met 60 miljoen doden.  In de Holocaust stierven 6 miljoen joden.  Als je 50 bent, begint de Koreaanse oorlog.  Als je 64 bent, begint de oorlog in Vietnam die eindigt als je 75 bent.

Een kind dat geboren is in 1985 denkt dat zijn grootouders geen idee hebben hoe moeilijk het leven is, maar zij hebben verschillende oorlogen overleefd.  Tegenwoordig hebben we alle comfort in onze nieuwe wereld temidden van een nieuwe pandemie.  Maar we klagen omdat we maskers moeten dragen.  We klagen omdat we in onze huizen moeten blijven waar we eten, elektriciteit, stromend water, wifi en zelfs Netflix hebben.  Niets van dat alles bestond vroeger, maar de mensheid overleefde de omstandigheden en verloor nooit haar levensvreugde.

Een kleine verandering in ons perspectief kan wonderen doen.  We zouden dankbaar moeten zijn dat we leven.  We moeten alles doen wat we moeten doen om elkaar te beschermen en te helpen.

Dit bericht zou iedereen moeten bereiken.  Help het alstublieft te verspreiden.

Hier is een Quizlet waarmee de leerlingen deze les kunnen inoefenen. Om het een klein beetje uitdagender te maken heb ik nog een paar andere ellendige dingen uit de 20e eeuw toegevoegd, zoals de ramp met de Titanic en het kernongeluk in Tsjernobyl. Daarbij heb ik ook goed gekozen beeldmateriaal aangesleept om het geheel visueel aantrekkelijker te maken.

En ten slotte een kant-en-klare handout. De foto op pagina 2 is van Pixabay en de afbeeldingen op pagina 3 zijn allemaal in het Public Domain.

als_je_geboren_was_in_1900Word
als_je_geboren_was_in_1900Pages

Hoe ga je te werk? De handout is ingevuld. Je moet de rode tekst in het kader verwijderen of in wit zetten, zodat de leerlingen de oplossingen niet zien. Hetzelfde voor de MC-vragen.
Dit materiaal deel ik onder de Creative Commons voorwaarden.