Lucky is een cowboy die intussen de 90 nadert – en dat zet wel wat druk. Tegen een bezoeker komt het er uit: “ik ben bang”. Wat wij, de toeschouwers, al lang door hadden: deze man hoeft niet veel verwachtingen meer te koesteren. Hij is bijzonder frêle en verzwakt en wat we dan vaak ‘kranig‘ noemen.
Al moet gezegd: Lucky laat zich niet verloederen: hij drinkt zijn melk, doet elke dat de “Vijf Tibetanen“. Hij wast zichzelf aan een tijl en hij is een uniform dresser.
Minder gezond is de gewoonte om sigaretten te roken – een pakje per dag – en dat hij in de diner elke dag een Bloody Mary* drinkt – maar waarom ook niet, als je eenmaal aan de verlengingen van je leven bezig bent.
De sfeer van de film is broeierig en gestileerd: we zijn in een Tex-Mex decor beland. De eerste beelden tonen een grote wandelende schildpad, met zijn huis op de rug. Later zal zijn baasje zeggen dat het niet niks is, om altijd die last te moeten dragen. Een huis, maar uiteindelijk ook je doodskist. Het zijn commentaren als deze, die de film optillen tot een existentiële verkenning van wat het betekent om op deze planeet te leven en onvermijdelijk ook te sterven.
Ungatz
In de conversaties van Lucky met de andere bezoekers van zijn stamcafé leren we hem kennen als een niet zo gemakkelijke man. Lucky schoffeert zijn gesprekspartners vaak, maar hij toont ook werkelijk interesse in hun verhalen. Als hij uitgenodigd wordt op een verjaardagsfeestje bij Hispanics, leren we dat hij houdt van mariachi muziek en dat hij een melancholisch liedje in het Spaans kan zingen. Openminded is onze Lucky dus wel, dan dat waarderen de mensen.
Het lijkt er dus op dat Lucky inderdaad geluk heeft: hij mag er zijn. De mensen hebben hem graag. Zijn spirituele zoektocht gaat verder dan dat: we komen te weten dat hij als kind een keer alleen thuis was en zich plots realiseerde dat er uiteindelijk alleen een donker ‘niets‘ is, waarin wij een tijd ronddobberen en overleven. Die ervaring van existentiële verlatenheid en verlorenheid is bijgebleven. Het is de ‘Ungatz‘, het alomvattende niets, waarin alles in het universum uiteindelijk verdwijnt.
Lucky kiest voor een realistische kijk op het leven. Realisme is de dingen zien zoals ze zijn en er vervolgens ook op een gepaste manier mee omgaan. Als iemand zegt dat vriendschap het voedsel is voor de ziel, als Lucky tegenwerpen:
– “Dat bestaat niet”.
– “Vriendschap bestaat niet?”
– “Neen, de ziel!”
Interessant in de gesprekken die Lucky voert, is dat de andere personages zich ook vragen stellen bij de onafwendbaarheid van de dood. Een verzekeringsagent kiest voor het comfort en de gemoedsrust die een levensverzekering je geeft. “Eén telefoontje en alles wordt geregeld”.
– “Maar voor jou verandert er niks.”
– “Hoezo?”
– “Jij bent dan nog altijd dood.”
– “…”
Komt de film met een uitkomst voor die uiteindelijke vragen? Ja. In een verwijzing naar de mysterieuze glimlach van een meisje in het midden van een gruwelijke oorlogsscène waar geen hoop meer is, glimlacht Lucky aan het eind van de film in de lens van de camera. Ik zou dat, als ik de cineast was geweest, anders in beeld gebracht hebben. Maar de gedachte die wordt overgebracht is duidelijk: we zijn – hoe onbelangrijk ons bestaan in het grote geheel van het heelal ook is – een deeltje in een groter geheel. Symbolen voor dat grotere geheel zijn de schildpad en de grote cactussen – die veel langer leven dan een mens kan doen.
Uiteindelijk lijkt de film ons te willen vertellen dat we moeten relativeren en loslaten. De wijsheid achter de glimlach van aanvaarding en overgave. De glimlach van een schildpad die niet zo nodig moet bewijzen.
Een parel, deze film. Bekijk het maar.
Props
- *) Een Bloody Mary: Giet de ingrediënten, behalve de selder, in de shaker met ijsblokjes. Shake en schenk in een glas zonder ijsblokjes. Werk af met het takje selder.
- 1 takje witte selder
- 180ml tomatensap
- 1 takje witte selder
- 1 scheutje citroensap
- 60ml wodka
- 1 scheutje tabasco
- 1 mespunt peper
- 1 mespunt zout
- 1 scheutje worcestersaus
- Johnny Cash – I See a Darkness
- Red River Valley
- DVD De film werd op de VRT vertoond, maar is nu niet meer online te bekijken. Koop de DVD voor een prikje.
